| Translation : The old urban swimming pool in Mechelen |
Het oude stedelijke zwembad in Mechelen – gekend in Mechelen en omstreken als “Den Aoven Dok” – is een landmark. Dit etablissement is (nog steeds) gelegen tussen Dijle en Keerdok, aan het Rode Kruisplein.
Geschiedenis[]
Het oude zwembad was een ontwerp van de Mechelse architect August van Haesendonck [1] en werd opgetrokken in een Neorenaissancestijl. Achter de witte verf huist een gevel in zand-en baksteen.
Alhoewel er al plannen waren in 1897 gaf de stad Mechelen toestemming tot de bouw tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hiermee wilde Mechelen verhinderen dat zijn inwoners naar fabrieken in Duitsland moesten of werden ingezet in de Duitse oorlogsindustrie. De vele Mechelaars die meewerkten zorgden ervoor dat het bassin [2] en de badinstellingen met smaak werden afgewerkt. De werken werden beëindigd in 1924 en opengesteld voor het publiek op 6 juli van datzelfde jaar. Vanaf toen kon de gewone Mechelaar, voor enkele centen, er gebruik van maken.
Wasruimtes
Aan de achterkant van het oude zwembad waren er twee ingangen : één voor de mannen en één voor de vrouwen. Boven elke ingang werden de mensen herinnerd aan de noodzaak van de reinheid :
- ”Orde, reinheid en beleefdheid zijn een kroon voor elken leeftijd”
- ”Door reinheid kunnen arm en rijken met dezelfde schoonheid prijken”
Deze properheidscampagne, opgezet door de stad Mechelen, had tot doel om niet enkel het spanningsveld tussen arme en rijke mensen te milderen, maar ook om ziektes zoals cholera voorgoed te verbannen. De waterleiding in Mechelen zou pas verschijnen rond 1927 en de gewone man spoelde daarvoor enkel zijn handen en gezicht proper met pompwater en gaf de rest van zijn lichaam een kattewasje. Ook de strenge vinger van mijnheer pastoor die claimde dat “in uw blootje staan niet de kuisheid diende”, weerhield menig persoon.
De rijkere Mechelaars betraden het zwembad langs de voorkant en konden zich verschonen in een warm gesloten ruimte dat voorzien was van een gietijzeren bad. Deze wasruimtes waren versierd met wandtegels, werden afgesloten met schoon geverniste houten deuren en sierlijke deurknopen. De douches bevonden zich in douchecellen met witte tegels.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakten o.a. Britse soldaten gebruik van de wasruimtes. Hierdoor reukten de wasruimtes naar de Engelse legerzeep]] die een speciaal ontsmettingsmiddel bevatte.
Zwembad
Het eigenlijke zwembadgedeelte was volledig betegeld in wit en blauw en had, aan de ingang, een rond trap. Hier bevond zich het standbeeld in brons van een redder. Dit beeldhouwwerk van Willem Geets uit 1919 stelde Petrus Leopold Janssens (Petrus den Ullekont) voor. Deze Mechelse steenkoolboer, geboren te Mechelen in 1871 en overleden in 1942, had voor 1914 reeds 21 decoraties "Eerste Klasse" gekregen voor het redden van niet minder dan 44 drenkelingen uit de Dijle en zijn vlietjes. Ondanks zijn uitstekende zwemcapaciteiten weigerde Petrus Leopold Janssens de post van redder in het zwembad omdat een vaste job hem niet beviel.
Rondom het zwemgedeelte bevonden zich ook nog een rij siertegels en op geregelde afstand was een ingebouwd spuwbakje voorzien.
Oorspronkelijk bestond de dakconstructie uit glas, geplaatst in een metalen art nouveau kadergewelf en waren er, aan beiden zijden van de dok, verdiepingen aangebracht, ondersteund door ijzeren pilasters. De inwerking van vocht noodzaakte de stad Mechelen om, in de jaren ’50 van de 20e eeuw, de glazen hemel te vervangen door een blauwgeverfd plafond. [3] Ook de kleedhokjes, die zich rond het zwemgedeelte bevonden, werden buiten de zwemhal geplaatst.
Alle elementen werden op peil gehouden d.m.v. een stookkamer, die de ketels, buizenstellen, druk-en andere meters, ventielen, draaikranen en loopbruggen bevatte. Ook de ronde stenen schouw met ijzeren ringen maakte hier een deel van uit.
Scholen
Vele scholen uit de Mechelse omgeving hielden in het oude zwembad het vak schoolzwemmen, waaronder de Technische Scholen Mechelen (TSM), het Mechelse Scheppersinstituut, de Tildonkse kostschool Ursulinen, [4] e.a.
Clubs
Het oude zwembad was ook de thuisbasis voor verschillende (sport)clubs en verenigingen :
- Club Bushido-Kwai – later de Mechelse Budo-sporten
- KFKM Film-en videoclub Mechelen
- MOOJ vzw
- Racing Swimming Club Mechelen
- Sint-Lucasgilde
- Schutterskring van de Mechelse politie [5]
Ook een tafeltennisclub, de Mechelse petanqueclub en een turnvereniging vonden er een onderdak.
Toekomst
In 2001 werd het oude zwembad definitief voor het publiek gesloten. De jaren daarna werd er hevig gebakkeleid over een mogelijk nieuwe bestemming [6] of over een totale afbraak.
Stapelhuis
Naast het zwembad werd ook een stapelhuis gebouwd, waar de diensten van de douane waren in ondergebracht. Vanaf dit stapelhuis liep er een spoorlijn naar Nekkerspoel.
Externe links[]
- Seniorennet
- Vergane glorie
- RTV – Dec 2011 – Vanaf 8’55
- Urban exploration van de oude zwemdok in Mechelen
- RIM – Het verdriet van een badpaleis – pag 10
Filmlink[]
1  Urban Exploration – Den Ouden Dok |
Voetnoten[]
| Translation |